Hond mee naar de baas

Een fysiotherapeut in loondienst heeft altijd zijn hond meegenomen naar zijn werk. Er zijn op de werklocatie zes andere werknemers die ook hun hond meenemen. Ineens komt de werkgever met een algemeen verbod op het meenemen van honden. De fysiotherapeut vraagt de rechter om het hondenverbod te schrappen.

Arbeidsvoorwaarde?
Het gaat in deze zaak in de eerste plaats om de vraag of het mogen meenemen van de hond naar het werk voor de fysiotherapeut een arbeidsvoorwaarde is. Als dat het geval is, kan de werkgever deze arbeidsvoorwaarde niet met een beroep op zijn instructierecht wijzigen.

Partijen verschillen van mening over de vraag of de fysiotherapeut bij zijn indiensttreding met zijn toenmalige leidinggevende is overeengekomen dat hij zijn hond mocht meenemen. Het antwoord op deze vraag kan echter in het midden worden gelaten. Een arbeidsvoorwaarde hoeft namelijk niet per se bij het sluiten van een arbeidsovereenkomst te zijn overeengekomen, maar kan ook als een verworven recht voortvloeien uit een gedragslijn die een werkgever na het sluiten van de arbeidsovereenkomst tegenover een werknemer heeft gevolgd. De rechter is van oordeel dat dit laatste geval zich hier voordoet.

De fysiotherapeut heeft sinds zijn indiensttreding altijd zijn hond meegenomen naar het werk. Er zijn op de locatie zes andere collega’s die dat ook deden. Het mogen meenemen van de hond is voor de fysiotherapeut belangrijk, omdat zijn hond anders veel alleen thuis is en hij gelet op de ligging van zijn woning geen hondenuitlaatservice kan inschakelen. Volgens de fysiotherapeut heeft zijn hond een positief effect op het welzijn van zijn cliënten en speelt deze een ondersteunende rol bij de therapie. De hond komt niet in eetruimten, sanitaire ruimten of kantoren. De fysiotherapeut vraagt altijd aan zijn cliënten of zij er bezwaar tegen hebben dat zijn hond aanwezig is tijdens een oefening of behandeling. Als cliënten daar bezwaar tegen hebben, verblijft de hond in een bench. Hij heeft nooit klachten over zijn hond te horen gekregen. De werkgever heeft het voorgaande niet weersproken. Ook heeft de werkgever er vóór het verbod nooit bezwaar tegen gemaakt dat werknemers hun hond meenamen. De fysiotherapeut mocht er op grond van deze omstandigheden op vertrouwen dat hij in het kader van zijn arbeidsovereenkomst het recht had om zijn hond mee te nemen naar het werk.

In de arbeidsovereenkomst staat geen eenzijdig wijzigingsbeding. De werkgever kan deze arbeidsvoorwaarde daarom niet eenzijdig wijzigen. Daarvoor is instemming van de fysiotherapeut nodig.

Feitelijke instemmingsplicht?
De werkgever stelt dat de fysiotherapeut met de wijziging van deze arbeidsvoorwaarde zou moeten instemmen, omdat hij een zwaarwichtig belang heeft bij wijziging dat zwaarder dient te wegen dan het belang van de fysiotherapeut om zijn hond structureel te mogen meenemen naar zijn werk. De werkgever stelt dat er over de andere honden wel klachten zijn ontvangen en dat hij voor de duidelijkheid één lijn wil trekken.

De rechter stelt voorop dat een werknemer in beginsel niet verplicht is om voorstellen van de werkgever tot wijziging van overeengekomen arbeidsvoorwaarden te aanvaarden. Onder omstandigheden kan dit anders zijn en kan op grond van het goed werknemerschap van de werknemer verlangd worden dat hij een voorstel van zijn werkgever tot wijziging van een arbeidsvoorwaarde accepteert. Daarbij moet worden onderzocht of sprake is van een wijziging van de omstandigheden waarin de werkgever, als goed werkgever, aanleiding heeft kunnen vinden tot het doen van een voorstel tot wijziging van een arbeidsvoorwaarde en of dit voorstel redelijk is. Vervolgens moet worden onderzocht of aanvaarding van het voorstel in het licht van de omstandigheden van het geval in redelijkheid van de werknemer verlangd kan worden.

De rechter is van oordeel dat de werkgever onvoldoende heeft onderbouwd dat sprake is van gewijzigde omstandigheden. Er is alleen een e-mail van een nieuwe teammanager waarin zij stelt dat zij na haar eerste werkweek meer astma aanvallen had, dat er op verschillende plekken op de locatie honden losliepen die tegen haar aansprongen en haar probeerden te likken, en dat zij een keer bijna door een hond omver is gelopen. Zij heeft twee keer meegemaakt dat een uitzendkracht per direct weg wilde vanwege angst voor honden. Een van de honden, Bo, liep kamers in en sprong tegen mensen aan. Deze mail is kennelijk de enige klacht die op papier staat. De eigenaresse van Bo is echter door deze teammanager nooit aangesproken op overlast van haar hond. De aanwezigheid van de hond van de fysiotherapeut zelf op de werkplek heeft ook nooit tot klachten geleid. Dit maakt, afgezien van het feit dat de werkgever onvoldoende heeft onderbouwd dat sprake is van gewijzigde omstandigheden, dat het algemene verbod om honden mee te nemen naar het werk tegenover de fysiotherapeut niet redelijk is. De rechter vindt dat van de fysiotherapeut niet kan worden verlangd dat hij met de wijziging van deze arbeidsvoorwaarde instemt.

Oordeel rechter
De vordering om de werkgever te gebieden het verbod op het meenemen van honden naar het werk ten aanzien van de fysiotherapeut buiten werking te stellen, wordt toewezen. Hetzelfde geldt voor de vordering om de fysiotherapeut toe te staan zijn hond, onder dezelfde voorwaarden als voorheen, mee te nemen naar zijn werk. De werkgever moet de proceskosten betalen.

Let op: Een arbeidsvoorwaarde kan als een verworven recht voortvloeien uit een gedragslijn die de werkgever na het sluiten van de arbeidsovereenkomst tegenover een werknemer heeft gevolgd. Zonder eenzijdig wijzigingsbeding in de arbeidsovereenkomst kan de werkgever zo’n arbeidsvoorwaarde niet zomaar wijzigen.